İşitme Cihazı Beyine Zarar Verir mi?

İşitme kaybı yaşayan bireyler işitme cihazı kullanmak zorunda olduklarını anladıklarında birtakım sorularla karşı karşıya kalırlar. Bunlardan en önemlisi işitme cihazının hastanın beyin fonksiyonlarını etkileyip etkilemeyeceği hakkındadır. Net Duyum İşitme Merkezi olarak sizeler için bir araştırma yaptık ve sonuçlar şu şekilde;

Son yapılan araştırmalar işitme kaybı ve cihaz kullanımının beyin gelişimi arasındaki ilişkiyi oldukça net ortaya koymaktadır. Haziran 2016’da American Journal of Audiology’de yayınlanacak bir çalışma, işitme cihazlarının işitme kaybı olan kişilerde beyin fonksiyonlarını geliştirdiğini ortaya koydu. El Paso’daki Texas Üniversitesi‘nde konuşma dili patolojisi yardımcı doçenti olan baş araştırmacı Dr. Jamie Desjardins’e göre, işitme kaybı bilişsel yeteneklere müdahale edebilir çünkü konuşmayı anlamak için çok fazla beyin çabası harcanmaktadır. “Bu nedenle, işitme cihazları sadece kişinin duyma yeteneğini geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda kaybedilen beyin fonksiyonlarını da geri kazandırır” diyerek cihaz kullanımında dikkat çekmiştir.

Bilim insanlarının yapmış olduğu çalışmada, 50’li ve 60’lı yaşlarında, iki taraflı sensörinöral işitme kaybı olan (kalıcı işitme kaybının en yaygın türü) ve daha önce hiç işitme cihazı kullanmamış ya da herhangi bir değerlendirme istememiş kişiler seçilmiş. Çalışma belleği, seçici dikkat ve işlem hızlarını ölçmek için test edilmiştir. Denekler altı ay boyunca günde ortalama sekiz saat işitme cihazı kullanmış ve bu sürenin sonunda, grup çalışma belleğini %14 ve seçici dikkati %20 oranında geliştiği saptanmıştır. İşlem hızı 0,2 saniye artarak 1,4 saniyeden 1,2 saniyeye yükseldiği gözlemlenmiştir.

Dr. Desjardins, 65 yaş ve üzeri dokuz milyondan fazla yetişkinin belli bir düzeyde işitme kaybı olduğunu, ancak gerçekten işitme cihazına ihtiyaç duyanların yalnızca %20’sinin işitme cihazı kullandığını belirtmiştir. “Ortalama olarak, insanların işitme kaybı belirtilerini ilk kez göstermelerinden tedavi arayışına girmelerine kadar 10 yıl geçiyor” diyerek meselenin önemine dikkat çekmiştir. “İşitme cihazı olmadan idare edebilecek olsalar da, işitme kaybının bilişsel performansları üzerindeki potansiyel etkisini göz önünde bulundurmaları gerekir.” diyerek durumu çok net ortaya koymuştur^[1]

Bu durumla ilgili bir başka çalışma Johns Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Frank Lin liderliğindeki NIH tarafından finanse edilen bir araştırma ekibi tarafından yapılmıştır. Yapılan çalışmada yaşları 70 ila 84 arasında değişen yaklaşık 1.000 yetişkin dahil edilmiştir. İşitme cihazı alan ve almayan kişiler arasında üç yıllık bir süre boyunca bilişsel gerileme oranını karşılaştırılmıştır.

Araştırmacılar, iki farklı gruptan önemli ölçüde işitme kaybı olan katılımcıları ilk olarak ele denek olarak teste tabi tutulmuştur. Yaklaşık 250 sağlıklı yaşlı yetişkin, ABD’deki dört bölgede uzun süreli bir kalp sağlığı çalışmasından alınmıştır. 739 kişi de aynı dört bölgedeki çevre topluluklardan yeni işe alındı. Kalp sağlığı çalışmasından alınan katılımcılar, genel toplumdan alınanlara göre daha yaşlı olmak ve daha hızlı bilişsel gerileme oranlarına sahip olmak da dahil olmak üzere demans gelişimi için daha fazla risk faktörüne sahipti.

Araştırmacılar katılımcıları rastgele iki müdahaleden birine atadı. Yaklaşık yarısına işitme cihazları ve bunların nasıl kullanılacağına dair talimatlar verildi. Diğer yarısı ise sağlıklı yaşlanmayı teşvik etmeye odaklanan bir sağlık eğitimi programına atandı. Her iki grup da eğitimi pekiştirmek için altı ayda bir takip ziyaretleri aldı.

Çalışmaya başlamadan önce ve üç yıl boyunca her yıl, tüm katılımcılar bilişsel işlevleri ölçmek için bir dizi teste tabi tutuldu. Sonuçlar 17 Temmuz 2023 tarihinde The Lancet’te yayımlanmıştır.

İşitme cihazı alan kişiler, çalışma süresince iletişim becerilerinde önemli ölçüde iyileşme bildirmişlerdir. Sağlık eğitimi grubundakiler, beklendiği gibi, işitme ve iletişimde iyileşme yaşamadı.

Tüm çalışma katılımcılarının ana analizinde, araştırmacılar işitme cihazı alan ve almayan kişiler arasında bilişsel işlevlerdeki değişim oranında bir fark görmediler.

Ancak analiz, kalp sağlığı çalışmasında yer alan ve bunama riski daha yüksek olan kişilere odaklandığında, işitme cihazlarının faydasının önemli olduğu görüldü. İşitme cihazı alanların bilişsel gerileme oranı, sağlık eğitimi grubundaki kişilere kıyasla neredeyse %50 azaldı.

Lin, “İşitme kaybı yaşamın ilerleyen dönemlerinde tedavi edilebilir, bu da onu bilişsel gerileme ve bunama riskini azaltmak için önemli bir halk sağlığı hedefi haline getiriyor” diyor.

Araştırmacılar, zaman içinde bilişsel değişikliklerin nasıl geliştiğini görmek için çalışma katılımcılarını takip etmeye devam ediyor. Ayrıca, işitmeyi korumanın savunmasız yaşlı yetişkinlerde bilişsel gerilemeyi nasıl önleyebileceğini daha iyi anlamak için beyin taramalarına ve sosyal katılım verilerine bakıyorlar.

“Lin, “Daha fazlasını öğrenene kadar, genel sağlık ve refah için yaşlı yetişkinlerin işitme duyularını düzenli olarak kontrol ettirmelerini ve işitme sorunlarının uygun şekilde ele alınmasını öneriyoruz” diye ekliyor.^[2]

^[1] https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/in-the-journals-hearing-aids-may-help-improve-brain-function

^[2] https://www.nih.gov/news-events/nih-research-matters/hearing-aids-slow-cognitive-decline-people-high-risk